Các tổ chức xếp hạng tín dụng có thể tuyên bố Nga vỡ nợ nếu Nga không trả được nợ hoặc trả các khoản nợ của phương Tây bằng đồng rúp hoặc nhân dân tệ.
Ngày 13/3, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết một nửa dự trữ ngoại hối của nước này – khoảng 315 tỷ USD – đã bị đóng băng bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây sau hành động quân sự của Nga nhằm vào Ukraine. Do đó, Moscow sẽ trả cho các chủ nợ của “các quốc gia không thân thiện” bằng đồng rúp cho đến khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, ông nói.
Tuy nhiên, nếu Nga không trả được nợ, các tổ chức xếp hạng tín dụng có thể tuyên bố Nga vỡ nợ hoặc chọn phát hành đô la và euro để trả bằng đồng rúp hoặc nhân dân tệ. Điều này sẽ dẫn đến việc nhiều nhà đầu tư nước ngoài rời bỏ Nga.
Các nhà đầu tư sẽ theo dõi sát sao điều này và ngày mai (16/3), theo JPMorgan, Moscow sẽ trả 117 triệu USD tiền lãi, với một lượng lớn trái phiếu chính phủ được phát hành bằng đô la Mỹ. Mặc dù Nga đã phát hành trái phiếu có thể được thanh toán bằng nhiều loại tiền kể từ năm 2018, nhưng các khoản thanh toán vào ngày mai phải bằng đô la Mỹ.
Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva ngày 13/3 cho biết việc Nga vỡ nợ không còn là điều “không tưởng”. Bà nói trong một cuộc phỏng vấn với CBS: “Nga có tiền để trả, nhưng không thể lấy được.
Tuần trước, Fitch Ratings đã hạ xếp hạng tín nhiệm của Nga, với lý do sự suy giảm về mức độ sẵn sàng và khả năng trả nợ của Nga và một vụ vỡ nợ “sắp xảy ra”. Fitch cũng cảnh báo rằng Nga có thể cố gắng trả nợ cho một số nước bằng đồng rúp. Các nhà phân tích tại Capital Economics cho biết trái phiếu bằng đồng đô la của Nga phản ánh tình trạng vỡ nợ và đã giảm mạnh về giá trị trong thời gian gần đây.
Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Sẽ có thời gian ân hạn 30 ngày đối với các khoản thanh toán lãi suất của Nga vào ngày mai. Tuy nhiên, nếu Moscow nói rõ rằng họ không có ý định trả tiền, cơ quan xếp hạng có thể tuyên bố Nga phá sản trước thời hạn.
Chính phủ Nga vay tương đối ít. JPMorgan ước tính rằng các khoản vay ngoại tệ của họ chỉ trị giá khoảng 40 tỷ USD vào cuối năm ngoái. Một nửa trong số đó nằm trong tay các nhà đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, hậu quả tiềm ẩn của việc vỡ nợ cũng rất khó lường. Cuộc khủng hoảng tài chính và đại dịch năm 2008 đã cho thấy những cú sốc lớn có thể lây lan như thế nào. Bởi vì hệ thống tài chính hiện đại có khả năng tương tác cao.
Tổng cộng, các thực thể Nga hiện nợ các ngân hàng nước ngoài hơn 121 tỷ USD, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS). Có khoảng 84 tỷ đô la trong các ngân hàng châu Âu, chủ yếu là của Pháp, Ý và Áo.
Georgieva cho biết tuần trước rằng một cuộc khủng hoảng tài chính “hiện tại” khó có thể xảy ra do sự tồn tại của các ngân hàng phương Tây “không liên quan một cách có hệ thống”. Ngay cả khi Matxcơva ngừng thanh toán tất cả các khoản nợ cho các nhà đầu tư nước ngoài, khoản vỡ nợ 60 tỷ USD, bao gồm cả bằng đồng rúp, sẽ không có nhiều tác động đến thị trường.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Capital Economics cảnh báo rằng các tổ chức tài chính lớn bị vùi dập bởi nợ của Nga cũng có thể gây ra tác động lây lan. Rủi ro thứ hai là việc vỡ nợ sẽ kích hoạt làn sóng vỡ nợ của các công ty Nga.
Người giàu nhất nước Nga, Vladimir Potanin, tuần trước đã kêu gọi Moscow nới lỏng các hạn chế đối với việc thanh toán bằng ngoại tệ để trả lãi cho các khoản vay và trái phiếu nước ngoài. Nếu không, nước này có thể vỡ nợ toàn bộ khoản nợ nước ngoài, mà Potanin ước tính vào khoảng 480 tỷ USD.